Algardi, Alessandro

Alessandro Algardi (1595-1654)
17. yüzyılda Bernini’den sonra barok üslupta yapıt veren en önemli Romalı heykelci.
Lodovico Carracci’den ders aldı. Mantova’da kısa bir çalışma döneminin (1622) ardından Roma’ya geçerek (1625) S. Silvestroal Quirinale’nin alçı süslemelerini gerçekleştirdi ve klasik heykel onarımcılığında belirli bir başarı kazandı. Kardinal Milli’nin (ö. 1629) Sta. Maria del Popolo’daki anıtı, S. Marcello al Corso’daki Frangipani anıtı ve Kardinal Laudivio Zacchia’nın büstü (Berlin) ile portre-büst alanında Bernini’nin başlıca rakibi haline geldi.
Bernini’nin dinamizminden, kişilik betimlemesinde gösterdiği canlılıktan yoksun olan Algardi’nin portre-büstleri ağırbaşlı ve gerçekçi görünümleriyle övgü topladı. Innocentius’un 1644’te papa seçilmesinden sonra, Algardi papalık çevresinde Bernini’den daha üstün bir konuma geldi. En ünlü yapıtlarından bazılarını bu tarihten sonra verdi. Bu yapıtları arasında günümüz de Palazzo dei Conservatori’de bulunan oturan Papa heykeli ile (1645) yanılsamacı kabartmanın gelişmesinde ve yaygınlaşmasında etkili olan San Pietro Bazilikası’ndaki “Attila ile Papa Leo’nun Karşılaşması” adlı anıtsal mermer kabartma (1646-53) sayılabilir. Gene bu dönemde Doria Pamhili Villası’nı ve Vatikan’da Cortile di S. Damaso’daki bir çeşmenin düzenlemesini yaptı.
Algardi’nin üslubu Bernini’ninkine oranla daha az coşkulu ve daha az resimseldir. San Pietro Bazilikası’ndaki Papa XI. Leo’nun mezarı (1634-52) ve Bologna’daki S. Paolo Kilisesi’nin ana altarı gibi barok özellikleri en iyi yansıtan yapıtlarında bile Antik Çağın dizginleyici etkisi güçlü bir biçimde duyulur. A.B.

Bernini’den üç yıl önce dünyaya gelen Alessandro Algardi klasik üsluba bağlı kalmış ve Bernini’nin büyük rakibi ve muarızı olmuştur. Hernekadar Bernini’ye karşı çıkmışsa da en ünlü eserleri olan Papa X. Innocent’ın heykelinde (1645, Roma, Palazzo del Conservatori) ve S. Pietro’daki Papa I. Leo ve Atilla’nın karşılaşmalarını tasvir eden büyük kabartmada (1646-53, S. Pletro, Roma) Bernini’nin eserlerinden etkilendiği de bir gerçektir. Büst portrelerinde modelin karakterinin son derece keskin bir gözle incelendiği dikkati çeker. En ünlü portrelerinden biri Roma, Doria Galerisi’nde bulunan Donna Olimphia Maidalchini’nin mermer büstüdür (1650). Burada klasik üslup savunucusu olduğunu iddia eden Algardi, Papa’nın yengesi, kudretli Donna Olimphia’nın başını örten şalı, tam bir Barok sanatçı gibi hareketlendirip adeta rüzgârla şişirmiş, böylece arkasından ‘Papessa’ diye bahsedilen devrin bu önemli kadınının başını da daha iyi belirtmiştir. Avrupa Sanatı, Nurhan Atasoy