Baselitz, Georg

Georg Baselitz (1938-   )

Deutschbaselitz/Saksonya’da Hans Georg Kern adıyla bir öğretmenin oğlu olarak dünyaya geldi. 1956’da Doğu Berlin’e yerleşerek resim eğitimi almaya başladı. Eğitimi sırasında doğduğu yerin adını sanatçı adı olarak benimsedi.

1961 Soyut Sanatı Reddetmesi 1957 yılında eğitimine “toplumsal-siyasal açıdan yeterince olgun” olmamak suçlaması yüzünden ara vermek zorunda kalan Baselitz, Batı Berlin’de Güzel Sanatlar Yüksek Okuluna yazıldı. Burada, kendisi gibi Saksonyalı olan sanat öğrencisi Eugen Scbönebeck ile tanıştı. Kendilerini Batı’da toplumsal ve sanatsal açıdan yalnız hisseden bu iki genç ressam, bundan böyle sıkı bir işbirliği içinde oldular. Berlin’in Wilmersdorf semtinde yıkılmak üzere olan bir binada 1961’de birlikte ilk sergilerini düzenlediler.

Pandemonium adını verdikleri coşkulu 1. Bildirgelerini burada sundular. Bu bildirge stil açısından Baselitz’in kendine edebiyatta örnek aldığı, süsrealist şair Antonin Artaud’yu anımsatıyordu. Baselitz bu manifestoda 1945’den beri propagandası yapılmakta olan soyut sanatı yüzeysel, biçimsel açıdan donuk ve teorisini “anlaşılmayan bir başına buyrukluk” olarak itham etti. Soyutlamaya bilinçli bir karşıt olarak Baselitz nesnel resim denemelerine başladı. Ne var ki doğaya sadık bir görüntüye iltifat etmeyip, resimlerinde deformasyonlara yer verdi. Böylelikle Pandemonium Sergisinde sabit kontürleri ve orantıları olmayan figürler sundu. 2. Pandemonium’da (1962) çağdaş sanat olayından nasıl tiksindiğini yeniden gözler önüne serdi. Sonradan bu iki manifestosunu “ergenlik çağındaki karından konuşma” olarak niteledi.

1963: Resim Sanatını Provokasyon Olarak Kullanması Resimlerindeki figürleri son derece kışkırtıcı ve teşhirci bir biçimde gösterdiği için, Berlin’de bir galeride açtığı sergi, basın tarafından “Berlin’de bu alanda savaş sonrasından beri görülmemiş bir skandal” olarak nitelendirildi. Die grosse Nacht im Eimer (Kova İçindeki Müthiş Gece) (1963) ve Der nackte Mann (Nü Erkek) (yine 1963) adlı iki tablosuna müstehcen diye el konuldu. Her ne kadar Baselitz kendini mahkemede savunmak zorunda kaldıysa da dava düştü.

Floransa’ya yaptığı bir yolculukta, (Hochrenaissance) 16. yüzyıl Rönesansının katı sanatına perspektif açısından daha Özgür bir şekilde resim yaparak karşı koyan Il Parmeggianino, Tintoretto gibi İtalyan manyeristlerinin yapıtlarından etkilendi.

Der neue Typ (Yeni Tip) adlı resim dizisini başlattı. Der Rebell (Asi) (1965) gibi arketip figürleri resmin ortasına yerleştirerek bunları sembollerle belirtti. Sanatçı böylelikle kontürsüz fıgürlerinden vazgeçerek provokatif pozlarına son verdi. Yine 1965’de Die grossen Freunde (Büyük Arkadaşlar) adlı kaba fıgüratif tablosunu yaptı.

1969 Başaşağı Duran Resimler Baselitz Almanya’ya dönünce 1962’de evlendiği (iki çocuk sahibi olduğu) Elke Kretschmar ile birlikte Worms yakınlarında Osthofen’e çekildi. Burada figürlerle nesneleri böldüğü ve bu suretle aynı zamanda esas anlamlarını yıktığı Fraktür Resimlerini (örn. Maler im Mantell /Önlüklü Ressamlar, 1966 sıraları) gerçekleştirdi.

Baselitz kendi kendine var olup, içeriklerin aracılığını yapmayan bir resim sanatını amaçlıyordu. Yani gösterilen nesne Baselitz’in resim yapması için sadece bir bahanedir. Amacını şu formülle açıklıyordu: “Gerçek, resmin kendisidir, resmin üzerinde değildir.”

1969 yılında yaptığı Der Wald auf dem Kopf (Başaşağı Duran Orman) isimli tablosuyla içeriksel aspektlerden uzaklaşmayı uca götürdü. Kaba, dışavurumcu fırça darbesiyle resimlediği motifleri bundan böyle 180 derece döndürdü.

Boyanın akış izlerinden Baselitz’in yapıtlarını gerçekten “başaşağı” yaptığı anlaşılmaktadır. 1971’de Forst an der einstrasse’ye taşındı; ondan dört yıl sonra da Hildesheim yakınlarına yerleşti. 1976’da Bern, Köln ve Münih’te ilk retrospektif sergileri açıldı. Baselitz ertesi yıl Karlsruhe Güzel Sanatlar Akademisinde profesörlüğe atandı.

1980 Sıralarında: Heykele Dönüşü Modeli für eine Skulptur (Bir Yontu İçin Model) (1919/80) adlı yapıtıyla sanatçı ilk boyalı ahşap yontusunu gerçekleştirmiş oldu. Bu plastik yapıtları, tablolarından daha kuvvetli bir biçimde ekspresyonist etkiler taşımaktadır. Baselitz Die Brückke (Köprü) adlı sanatçı topluluğundan portreler sunan Der Brückkechor (Köprü Korosu) (1983) adlı tablosuyla, adı geçen stile yakınlığım kanıtladı. Yine 1983’te tamamladığı Nachtes sen in Dresden (Dresden’de Akşam Yemeği) adlı tablosuyla başaşağı duran figürlerine bir örnek verdi. Sanatçının resim stili 80’li yılların ortasından sonra daha agresif oldu; resim yüzeylerini sık sık havlandırdı. Örneğin 1986’da tamamladığı Pastoral dizisi tablolarından Die Nacht (Gece) ve Der Tag’da (Gündüz) olduğu gibi. Baselitz Demokratik Almanya Cumhuriyeti sanatçısı Volker Stelzmann’ın üniversiteye öğretim üyesi olarak atanmasını protesto etmek amacıyla 1989’da Berlin Güzel Sanatlar Yüksek Okulundaki profesörlük görevinden istifa etti. Yüzyılın 100 Ressamı