Bologna, Giovanni

Giovanni Bologna (Giambologna)  (1529- 1608)

İtalyan tarzında çalışan Flaman heykelci Jacques Dubroeueq’un yanında yetişti. Yaklaşık 1555’te Roma’ya gitti, orada gördüğü Helenistik heykellerden ve Miehelangelo’nun yapıtlarından etkilendi. 1557’de yerleşip yaşamının sonuna değin kaldığı Floransa’da Francesco de’ Medici’nin dikkatini çekti, önemli yapıtlarından birçoğunu onun için gerçekleştirdi. Floransa’daki ilk ürünleri arasında, daha sonra Borgo San Jacopo’daki bir çeşme üzerine yerleştirilen tunç bir Bacehus ile Castello Villası için yaptığı tunçtan bir Venüs (bugün Floransa yakınlarındaki Medicilere ait Petraia Villası’nda) vardır.

 Giambologna, Michelangelo’nun “Zafer”ini aşmaya çalıştığı Bologna’daki “Neptün Çeşmesi”yle (1563-66) ününü pekiştirdi. Michelangelo’nun “Zafer”iyle birlikte Vecchio Sarayı’na yerleştirilen bu yapıtta özgün boyutlardaki alçı kopyası (Floransa Akademisi) 1570’te mermer bir kopyayla (bugün Ulusal Müze’de) değiştirildi.

 Giambologna’nın yoğun bir acı ve şiddet ifadesinin işlendiği “Samson ile Bir Filistinli” (1567, Victoria ve Albert Müzesi, Londra) adlı yapıtı, Helenistik dönemin “Laokoon” gibi en karmaşık örneklerini çağrıştıran bir kompozisyon düzenindedir. “Sabin Kadınlarının Kaçırılması” (1579-83, Loggia dei Lanzi, Floransa) düzenli kompozisyon anlayışına ve anıtsal boyutlarına karşın, çok daha karmaşıktır. Yapıt, hangi yönden bakılırsa bakılsın aynı etkiyi uyandıracak biçimde ustaca tasarlanmıştır.

Figürün düzgün yüzeyi üstünde ışığın nt reşmesiyle akıcı bir etki elde ettiği “Mereurius” (y. 1580. Bargello. Floransa) adlı heykeli ile I. Casimo de’ Medici’nin at üstündeki tunç heykeli de (1587-94, Signoria Meydanı, Floransa) Giambologna’nın önemli yapıtları arasındadır.

Giambologna Floransa’daki Boboli Bahçeleri’yle (“Okyanus Çeşmesi”, 1571-76: “Grottieella Venüsü”, 1573), Medicilerin Pratolino’daki (dev boyutlu Apennin Çeşmesi, 1581), Petraia’daki ve Castello’daki villaları için yaptığı bahçe heykelleriyle de büyük bir ün kazanmıştır. Ayrıca, en tanınmışları bugün Viyana’daki Sanat Tarihi Müzesi’nde bulunan, çok sayıda tunç büst yapmıştır. Lucea Katedrali’ndeki mermerden “Özgürlük Altarı”yla (1577-79) çeşitli tunç kabartmalar da dinsel yapıtları arasındadır. Giambologna 16. yüzyıl ortalarındaki Floransa maniyerizmini Avrupa çapında bir üslup haline getirmiştir. Akıcı bir ifade yakalamadaki yeteneği, üslubunun canlılığı ve duyumsallığı ile Bernini’nin barok heykellerinin habercisidir. Yapıtları 300 yıl boyunca, Michelangelo dışındaki bütün heykelcilerinkinden daha fazla hayranlık toplamıştır. A.B.