Feininger, Lyonel

Lyonel Feininger (1871-1956)

New York’ta Alman göçmeni, müziğe meraklı bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Babası bir konser kemancısı, annesiyse piyanist ve şantözdü. Feininger henüz on iki yaşındayken keman konserleri vermeye başladı. 1887’de Leipzig’de müzik eğitimi almak üzere Almanya’ya gönderildi. Ne var ki bunun yerine Hamburg Uygulamalı Sanatlar Okulunda Resim Bölümüne yazıldı.

1887’den Sonra: Sanat Eğitimi

1893’ten sonra Berlin’de yaşamaya başlayan Feininger, hayatını karakalem resim ve karikatür yaparak sağladı. Önceleri geleneksel olan resimleri, sonraları Arnuvo ve Japonların renkli tahta oymalarından etkilenerek groteski deforme bir stile dönüştü. Birlikte iki çocuk sahibi oldukları ikinci eşi Julia Berg ile (ilk evliliğini Clara Fürst ile yapıp iki çocuk sahibi olmuştu) 1906’da iki yıllığına Paris’e yerleşti. Aynı yıl içinde “Chicago Tribune” adlı Amerikan gazetesiyle bir çizgi roman dizisi yapmak üzere bir anlaşma imzaladı. Feininger bundan bir yıl sonra karakalem çalışmalarına son verip yağlıboya resme yöneldi. İlk dönem yapıtlarında karakalem döne minin etkisi kuvvetle görülmektedir. Aşırı mekân perspektifleri, uzatılmış figürler ve çoğu kez fantastik bir mimari (örn. Strasse im Daemmern(Alacakaranlıkta Bir Sokak, 1910) gibi) göze çarpmaktadır.

1913:İlk Prizmatik Resimleri Kübizm sanat akıınıyla temas etmesi ve Robert Delaunay ile karşılaşması üzerine, Feininger’in resim stili değişikliğe uğradı. Resim yüzeyini geometrik bir biçimde parçalara ayırınca resmin çok sayıda prizmaya ayrıldığı izlenimi doğuyordu.

Çalışmalarında her zaman göze prizmaların içinde bir izlenim veren, somut bir motif esas alınmıştır. Feininger diğer bir sinyal noktası olarak çoğu kez bir insan figürünü resmin odak noktasına oturtuyordu (örn. Leuhtbake (1913) adlı yapıtında olduğu gibi). Franz Marc’ın daveti üzerine Blauer Reiter (Mavi Atlı) sanatçı topluluğunun Berlin’deki 1913 sergisine katıldı. Bundan dört yıl sonra da Der Sturm adlı galeri, Feininger’in ilk kişisel sergisine yer verdi. Tablolarına egemen olan, Thüringen ve Kuzey Almanya’nın Gotik stildeki kent mimarileridir (örn. DorfAlI-Sallenthin (Alt-Sallenthin Köyü, 1913; Gelemroda IV, 1915 adlı tabloları gibi).

1919’dan Sonra: Bauhaus’da Feininger 1919’da Bauhaus’un kuruluş manifestosu için Die Kathedrale des Sozialismus (Sosyalizmin Katedrali) adlı sembolik tahta oymayı gerçekleştirdi. Birçok dışavurumc sanatçı gibi, Feininger de yüksek kilise kulesini daha huzurlu bir dünya için beslenen umutların Sembolü olarak görüyordu. Aynı yıl içinde Walter Gropius tarafından Weimar’da Bauhaus Grafik Atölyelerinin başına getirildi.

Feininger resimlerini karmaşık bir biçimde içiçe girmiş kutulardan oluşturuyordu. Bunu yaparken Delaunay tarafından kurulmuş olan orfizme (ışık algılanmasın parçalanması) da yandığından, motifleri Çoğu zaman ışık içinde yüzüyor izlenimi bırakıyor lardı. Pomeranya’nın Baltık Denizi kıyılarında geçirdiği yaz tatillerinde öncelikle kıyı manzarasının genişliği-ni yansıtan, çoğu zaman yelkenli ge milere de yer veren deniz tabloları yaptı (örn. Jachtrennen (Yat Yarışı, 1925). Kübik biçimlerle çahştığı kent resimlerinin aksine, Feininger kıyı manzaralarında düzlemi farklı büyük lükte diktörtgenlere bölüyordu. 20’li yılların ortasından sonra gerçekleştirdiği köy manzaralarında da aynı yöntemi uyguluyordu (örn. Dorf (Köy, 1927),

1926’dan Sonra: Die Blauen Vier (Mavi Dörtlü) Feininger l926’da Alexei Javlensky, Wassily Kandinsky ve Paul Klee adlı üç arkadaşıyla birlikte Mavi Dörtlü adlı sorgu düzenleme topluluğunu kurdu. Aynı yıl içinde Bauhaus ile birlikte Dessau’a taşınmakla beraber öğretmenlik görevi üstlenmedi 1929’da Hale kentinin tablosu için bir sipariş aldı. İzleyen zamanda Marktkirche in Halle (Hale Pazar Kilisesi, 1929) ve Derrote Turm in Halle (Halle’nin Kırmızı Kulesi, 1930) gibi çok ünlü yapıtlarını da içeren Halle resim dizisini gerçekleştirdi.

1937; ABD’ye Dönüşü Nasyonal Sosyalistlerın iktidarı ele geçirmeleri üzerine, “yozlaşmış sanatçılar” arasında sayılan Feininger, 1935’de Devlet Kültür Odasına, Aryen ırka mensup olduğunu belgelemek zorunda kaldı. Bundan bir yıl sonra OakLand/Kaliforniya’daki Milis College’e öğretim üyesi olarak atandı ve 1937’de ABD’ye kesin dönüş yaptı. New York’a yerleşen sanatçı, buraya yeni den alışmakta bir hayli zorlandı. İki yıl sonra da New York Dünya Sergisi için iki duvar panosu tasarladı. 40’lı yılların başında yaptığı gökdelen tablolarında Manhattan siluetinjn (Skyline) atmosferik ışık oyunlarını işledi (Manhattan Dizisi).

Museum of Modern Art (Çağdaş Sanat Müzesi) 1944 Feininger için büyük bir retrospektif sergi düzenledi. 1956’da, 84 yaşında New York’ta hayatını noktaladı.