Kiefer, Anselm

Anselm Kiefer (1945-)

Alman ressam ve obje sanatçısı Kiefer, çoğunlukla anıtsal boyutlu çalışmalarında, özellikle Nasyonal Sosyalizm ideolojisi için önemli bir rol oynamış olan mitlere, sembol ve figürlere yer vermektedir.

Bir öğretmenin oğlu olarak Donaueschingen’de dünyaya geldi. Liseyi bitirince 1965’te Freiburg Üniversitesinde önce hukuk ve Latin dilleri ve edebiyatına yazıldıysa da, bir yıl sonra sanat eğitimine yöneldi. Freiburg’da Peter Dreher’in ve Karlsruhe’de Horst Antes’in öğrencisi oldu ve burada lisans eğitimini tamamladı. Ardından Joseph Beuys hocası oldu.

I969 Nazi Selamının Yeniden Sahneye Konulması: Kiefer ilk kez 1969’da Fransa, İtalya ve İsviçre’nin değişik yerlerinde kendisini faşist selamı için kaldırılmış sağ koluyla gösteren Besetzungen (İşgaller) adlı fotoğraf dizisiyle dikkatleri çekebildi.

Sanatçı bu yapıtlarıyla esas konusunu, gençliğinde yakalamış oldu: Alman geçmişi, faşizm ve Almanlıkla hesaplaşmak. Bu konuları işlerken Nazilere kültürel ve ideolojik destek olarak hizmet etmiş olan jest, sembol ve mitlere olduğu kadar, edebi konu ve yazarlara da el atıyordu. Parsifal (1973) yapıtının adı, Adolf Hitler’in en çok sevdiği besteci Richard Wagner’in aynı adlı operasından alınmıştır.

70’li Yıllar Resim Stilinin Oluşması: Biyografisini açıklamaktan hoşlanmayan Kiefer, 1971’de Odenwald Hornbach’ta eski bir okul binasına taşındı. Bu köyün yalnızlığında kimseninkine benzemeyen kendine özgü bir resim stili geliştirdi. Boyayı bir kaç kat olarak kalınca sürmekte ve sık sık toprak, saç ya da saman gibi elemanlar eklemektedir sanatçı. Bu tabaka, üzerinde çalışabilmesi için, zaman zaman bir baltayla kazınmak ya da ateşle yakılmak durumundaydı. Malen—Verbrennen (Resim Yapmak= (1974) adlı yapıtı bu yöntemi anlatır. Bu yapıt aynı zamanda Kiefer’in “Yakılmış Toprak” motifini işlediği bir dizi resim arasında yer almaktadır (örn. Malerei der verbrannten Erde (Yakılmış Toprağın Resmi, 1974) gibi).

1976’dan Sonra: Hermannsschlacht: Kiefer 70’li yılların ortasından sonra, 19. yüzyılda bağımsız bir Alman kimliğinin oluşmasına yol açan en önemli olaylardan biri olarak kabul edilen, Teutoburg Ormanındaki Hermann (M.S.9) savaşlarına ilişkin resim dizisiyle uğraştı. Adını Arminius tarafından yenilgiye uğratılan Germanya’nın Romalı genel valisinden alan Varus (1976) adlı tablosuna, Nasyonal Sosyalist kimliğe katkısı olan, çoğunlukla Alman entellektüellerinin adlarını yazdı. Bu resim biçim olarak gotik bir katedralin içini anımsatan bir orman parçasını göstermektedir.

Dört yıl sonra gerçekleştirdiği ve tahta oyma, resim ve kolaj arası karışımı Wege der Welt weisheit die Hermannsschlach, (Dünya Bilgeliğinin Yolları: Hermann Savaşı) yapıtında sanatçı, üstlerinde bir tür örümcek ağı bulunan Alman başların bir galerisini sunmaktadır. Yazarlarla müzikçilerin karşısına askerleri ve faşist dövüşçüleri koydu.

80’li Yıllar Çelişkiler:  Kiefer resim çalışmalarına koşut olarak tekrar tekrar büyük boyutlu kitap objeleri gerçekleştirdi. Çoğu zaman dosya kâğıdına fotoğraflar yapıştırıp ardından asit ya da ateşle işliyordu (örn. Ausbrennen des Landkreıses Buchen (Huchen İlçesinin Yakılması 1-VIII, 1975). 80’li yılların başında Maerkischer Sand adlı resim dizisini tamamladı.

Kiefer bu anıtsal boyutlu yapıtında kurşun folyo, kömür, yağlı boya kum ve diğer malzemeleri birleştirdi. Wege: Maerkischer Sand (Yollar: Mark Kumu, 1980) adlı tablosunun esası, üzerine akrilik boya ile kum sürdüğü ve tarihsel yerlerin adlarını yazdığı bir fotoğraftan oluşmaktadır. Kiefer yapıtlarıyla tarihi canlandırmayı ve izleyici çok çeşitli çağrışımlar yapmaya davet etmeyi amaçlamaktadır. Nazi ideolojisine belirgin yakınlığı Kiefer’in dürüstlüğü konusunda tekrar tekrar kuşkuların doğmasına neden oldu. Çok sayı da eleştirmen, Kiefer’in tarihi fazla çocuksu bir biçimde ele almasını eleştirmektedir. 1981-83 yıllarında, Hitler’in baş mimarı Albert Speer’in yapıtlarını iktidarın sembolleri olarak anımsatan, taş kemer ve avlular dizisini gerçekleştirdi. Aşağı yukarı aynı dönemde yaptığı Margarete ile Paul Celan’ın Todesfuge (Ölüm Fügü) adlı şiirinden esinlendiği Sulamith adlı resim serileri, Yahudi katliamı ve ölüm kültü konularını işlemektedir.

80’li Yılların Sonu: Enstalasyonlar

Kiefer 80’li yılların ikinci yarısında yapıtlarına giderek daha çok objeler soktu. Bu bağlamda Die Frauen de Revolution (Devrim Kadınları) (1986) adlı yapıtının tuvali, içinde kurutulmuş zambak ve gül goncaları bulunan kurşun çerçeveli camlı kutulardan oluşmaktadır.

 

Sık sık enstalasyonlar üzerinde de çalıştı. Yaklaşık 200 kurşun folyodan oluşmuş metal bir düzen üzerine kurulu Die Hoheprjesterjnjzwjstromland (1985-89) en ünlü yapıtları arasında sayılmaktadır.

Yüzyılın 100 Ressamı, Yenibinyıl..