Victor Vasarely (1908-)
Bir çiftçinin oğlu olarak P6cs'de dünyaya gelen Vasarely, 1925 yılında Budapeşte'de tıp fakültesine yazıldı. İki yıl sonra resme yönelerek özel bir sanat akademisine girdi. Hayatını muhasebecilik ve reklam afişleri yaparak kazandı. 1929'da geçtiği özel akademide Claire Spinner ile tanıştı, iki yıl sonra evlendiler ve iki çocuk sahibi oldular.
30lu Yıllar: Siyah/Beyaz Resimler
1930 yılında taşındığı Paris'te, Vasarely, bir reklam grafik bürosu açtı. 30'lu yılların başında optik efektlerle oynadığı çok sayıda siyah/beyaz grafik resim yapmaya koyuldu. Siyah/beyaz kontrastları ve geometrik desenleri kaplan vee zebra gibi figüratif biçimlere uyarladı. Bunları yaparken pozitiften negatife doğru kaydırmalara yer verdi ve hareketi dalgamsı, değişik genişlikte çizgilerle ifade etti. Harlekin (Soytarı, 1933) adlı tablosunda satranç tahtası benzeri bir zemin üstünde plastik-mekânsal bir figür üretti.
1947'den Sonra: Esin Kaynağı Olarak Doğa Gözlemleri Deniz kıyısında gözlemlediği çakıl taşları Vasa-rely'de "saf renkle sade biçimin dünyayı oluşturabildikleri" düşüncesini uyandırdı. Bunu izleyen zamanda gerçekleştirdiği dizi resimlerinde siyah ve beyaz dualizmi üzerinde çalıştı. Belleîle (Güzel Ada) Döneminin (1947-54) belirleyici işaretleri arasında eliptik biçimler yer almaktadır; Vasarely ayrı ayrı öğeleri dönüşümlü olarak üste çıkardı ya da arka plana aldı.
Yaptığı diğer bir gözlem mekânın yorumlanabilirliği üzerinde durduğu Kristal Dönemini (1948-60) başlattı. Parlak yaz güneşi altında açılmış pencerelerin, öğle saatlerinde, dışarıdan bakıldığında siyah küplere benzediklerini keşfetti. İçeriden bakıldığında beyaz bir küp olarak görünüyorlar. Vasarely bu gözlemine dayanarak resim kompozisyonunun okunabilirliği (anlaşılabilirliği) üzerinde çeşitlemeler yaptığı çalışmalar türetti.
Kompozisyonlarını, izleyicinin bakışını bir noktadan diğerine atlatacak biçimde kurguladı (örneğin Huldigung an Malewitsch (Maleviç'e Övgü, 1954) gibi).
1955: Sarı Manifesto Vasarely 50'li yıllarda titreyen ışık efektinden yararlanarak, renk parçalarından ve ensiz renk şeritlerinden oluşan kontrastlı resimler yaptı. Bunların yanı sıra çizgi desenli, eşkenar dörtgen ya da dikdörtgen desenli cam levhaları sandıkların içine monte etti (örneğinSonata-T, 1953, gibi). Yerlerini değiştirdikçe, algılanmada bir aldatmaya (şaşırtma) neden olan yeni katman efektleri ortaya çıkmaktadır. 1955 yılında katıldığı bir sergi nedeniyle, basıldığı kâğıdın renginden adını alan Sarı Manifesto 'su gerçekleşti. Vasarely bu makalesinde hareket ilüzyonlarına (sanrılarına) olanak tanıyan alan kinetiği fenomeniy-le ilgili etütlerini ortaya koydu. Alanlar görünürde harekete geçirilmek suretiyle, resme iki boyutluluğundan vazgeçmesine gerek olmaksızın, yeni bir boyut kazandırmaktadır. Vasarely ortaya koyduğu bu kuramsal yaklaşımla Op-art'ın kurucusu oldu. Unités plastique (Plastik Birimler) adlı resim dizisiyle 50'li yılların sonunda, çok dakik bir biçimde hesaplanmış olan konstrüksiyon formüllerine uyularaksonsuz kombinasyonlara olanak sağlayan, çeşitli geometrik biçimlerden ve renklerden bir tür alfabe yarattı. Bundan böyle yapıtlarına uyarlanmak üzere, sanatçının asistanlarına gerekli verileri iletmesi yeterli oldu.
Bu çalışma metodununun sonucu olarak Vasarely, orijinaline bel bağlanan sanat karşısında eleştirici bir tutum aldı. Kendisi için sadece çok sayıda baskı yaptırttığı, belirli proto-tiplerbulunmaktadır. Çoğaltılan sanat yapıtı Vasarely için bir reprodük-siyon (kopya) olmayıp, bir Rekreasyon'dur (yeniden yaratma).
60'lı Yılların Sonundan Başlayarak: Üniversel Strüktürler 1959'dan beri Fransız vatandaşı olan Vasarely, 60'lı yılların ortasında giderek kristal biçimli strüktürler üzerinde deneylere girişti. Geometrik-soyutyapıtlarına, konumları ve renkleri açısından mekân izlenimi oluşturacakbiçimde manipule edilen (oynatılan) kafesimsi oluşumlar egemendir.
Motif kabarmakta, dışarı fırlayacak ya da geri plana çekiliyor gibi bir izlenim uyandırmakta. Üniversel Strüktürler'iyle Vasarely 60'lı yılların başında yeniden somut resme yönelmektedir. Resimlerine ad verirken çoğu zaman takım yıldızların, dağların adlarını ya da Astro-Fizik'ten kavramlara yer verdi. Bununla, optik biçimlendirme prensiplerinin disiplinler arası bir bağlantı içinde bulundukları ve universal bir dilin oluşmasına olanak sağladıklarına ilişkin iddiasını kuvvetlendirmek istedi. Çeşitli malzemelerle çalışan sanatçı, duvar resimleriyle küçük plastikler de gerçekleştirdi. Aix-en-Proven-ce'de sunduğu Vasarely Fondation tam anlamıyla mimari bir tasarıdır. 1976'da açılışı yapılan bu tesis, dönüşümlü olarak gümüş rengi ve siyah olarak gerçekleştirilen, dış duvarları plastik birimlerle kaplı bulunan 16 yapı elemanından oluşmaktadır.
http://www.grafos-verlag.com/ARTISTS/GERMAN/VASAG.htm
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder