Vesari, Giorgio

Giorgio Vasari (1511-1574)

İtalyan maniyerist ressam, mimar ve yazar. Bir sanatçı olmaktan çok, İtalyan Rönesans sanatının tarihi üzerine yaptığı önemli çalışmayla ün kazanmıştır.

Çocuk yaşta Guglielmo de Marcillat’ın öğrencisi oldu. Daha sonra Floransa’da Medici ailesinin korumasında Andrea del Sarto’nun yanında yetişti. Michelangelo’yla tanıştı ve yaşamı boyunca ona hayranlık besledi. Arezzo’daki çalışmalarından başka Roma’da San Giorgio Sarayı’nda bulunan Papa III. Paulus’un yaşamından sahneleri işlediği (Yüz Gün Freski olarak da bilinen) duvar resimleri (1546) ve Floransa’da Vecchio Sarayı’ndaki (1555) büyük fresk dizisi gibi önemli yapıtlar ortaya koydu.

Vasari resim sanatında Toscana maniyeristlerinin tarzını benimsemişti. Onun bu üslubu sonradan (atölyesinin, koruyucusu 1. Cosimo de’ Medici’nin küçük çalışma odasına benzemesinden ötürü ) studiolo olarak anıldı.

Resimleri çoğu kez kolay, yapay ve renk duyarlılığından yoksun olarak nitelendirilen Vasari günümüzde ressamlığından çok mimarlığıyla anılır. En ünlü yapısı, yapımına 1559’da I. Cosimo’nun isteğiyle başladığı bir devlet dairesi olan Floransa’daki Uffizi ve Piza’daki Cavalieri Sarayı olarak da bilinen S. Stefano Sarayı, Kilisesi ve Manastırı’dır. Toscana Maniyerizminin mimarlıktaki önemli örnekleri olan bu yapılar Michelangelo’nun etkisini yansıtır. Vasari, Floransa’daki Disegno Akademisi’nin de (1562) kurucularından biridir.

1550’de Le Vite de’ peù eccellenti architetti pittori, e scultori italiani... (Ünlü İtalyan Mimar, Ressam ve Heykelcilerin Yaşamları...) adlı iki ciltlik yapıtında ortaçağ sanatını Antik Çağın klasik sanatıyla Rönesans’ı birbirinden ayıran yetersiz bir “Karanlık Çağ” ürünü olarak gören Rönesans anlayışına katılıyor, Toscana sanatında Giotto’nun başlattığı ve Michelangelo’nun (kitapta adı geçen yaşayan tek sanatçı) yapıtlarıyla doruğa ulaşan canlanma dönemi üzerinde de duruyordu. O dönemde hayatta olan bir dizi sanatçının yaşamöyküsünün yanı sıra Vasari’nin otobiyografisini de içeren ikinci baskı (1568) günümüzde birinci baskıdan daha çok tanınır ve pek çok dile çevrilmiştir. A.B.