Andy Warhol (1928-1987)
Amerikalı Warhol en tanınmış ve çok yönlü Pop-Art sanatçılarından biridir. Yapıtlarına tüketim maddelerini motif olarak seçti ve kitle idollerinin elek baskılarını üretti.
Çekoslovak göçmenlerin oğlu olarak Andrew Warhola adıyla Pittsburgh/Pennsylvania'da doğdu. West Virgina kömür madenlerinde çalışan babası, Andrej 14 yaşındayken öldü. 1945'te ana dersi resim olmak üzere Pittsburgh Carnegie Institute of Technology'ye yazıldı.
1919'dan Sonra: Reklam Grafikeri
Eğitimini tamamladıktan sonra 1949'da 1949'da New York'a taşındı ve burada kitap resimleyerek ve reklam grafikerliği yaparak hayatını kazandı. Her zaman eprimiş giysilerle dolaşan, çekingen genç adam, aradan çok geçmeden lüks mağazalardan ve dergilerden sipariş almaya başladı. 1956'da Personality (önemli kişi) ayakkabılarını gerçekleştirdi. Bunlar, dekorları, aralarında Elvis Presley ve Mae West gibi kimselerin de bulunduğu, ünlü kişilerin karakteristik niteliklerini taşıyan ayakkabılardan oluşan, obje kolajlarıydı. Warhol bir reklam grafikçisi olarak başarıya ulaşmakla yetinmeyip sanatçı olarak da takdir edilmek istiyordu. Sanatçı deyince sırf karizmasıyla sıradan (banal) nesneleri sanata çevirebilen bir kişiyi anlatıyordu. 50'li yılların sonunda/60'ların başında pek çok sanatçının yaptığı gibi, Warhol da sanatı için gerekli malzemeyi kitle basınından alıp gazete kupürleriyle çizgi filmlerine dayanan bir dizi resme imza attı.
1962: İlk Resim Dizileri Warhol 1962'den sonra tamamen gazete ilanlarına ilişkin çalışmalara yoğunlaştı. Ömür boyu dış görünüşünden memnun olmayan Warhol'un gözü, önceleri güzellik ürünleri reklamlarına takıldı. Arkadaşlarından biri sanatçı olarak başarıyı yakalayamamış olan Warhol'a kâğıt para resimleri yapması için takılınca (şaka yapınca) Warhol üstünde dolarlar olan ilk resimlerini gerçekleştirdi. Aynı zamanda yeşil indirim kuponlu, uçak posta pullu yapıtlarla ilk Campbel çorba kutularını üretti. Herkesin bildiği eşyaları resmetmeyi, Warhol, resimlere geleneksel anlamda sanatçının kişisel damgasını basmasına gerek duymayan bir araç olarak görüyordu.
1962'de gerçekleştirdiği Disaster (Felaket) serisiyle ilk kez foto-mekanik yolla üretilen elek baskılarla çalıştı. Diğerlerinin yanında otomobil kazaları, intihar olaylarını ve yangın gibi felaketleri gösteren gazete fotoğraflarını boyadı. Düşüncelerin dönüp dolaşıp tekrar tekrar böylesine vahşice olaylara geri döndüklerini vurgulamak ve çoğunlukla tanınmamış kurbanların, ölümleriyle ulaştıkları kısa ömürlü ünlerinin altını çizebilmek için, Warhol resimlerini arka arkaya yineliyordu. Star ikonları dizisi de elek baskı (serigrafi) yöntemiyle gerçekleştirildi. Warhol burada da elindeki fotoğrafları boyayıp renkli bir fonun önüne yerleştirdi. En ünlü dizisi Marilyn serisi oldu.
1963'ten Sonra: Factory (Fabrika)
1962'de New York Stable Gallery tarafından düzenlenen Warhol sergisi sansasyonel bir başarı kaydetti. Artık hep gümüş rengi bir perukla dolaşan Warhol, bundan bir yıl sonra yeni bir atölyeye taşındı. Tamamen alüminyum ile kaplanan Factory (İmalathanesi) pek çok sanatçıyı çeken bir mekân haline geldi. Warhol burada, kendi tasavvurlarına uygun olarak elekbastılar üreten çok sayıda asistana iş verdi (aralarında Çiçek dizisi, 1964; İnekli Duvar Kâğıtları, 1966 bulunmaktadır). Warhol, bu Factory'de, kendisi için giderek daha çok önem kazanan bir medyum haline gelen çok sayıda film çevirdi. Kendisi tarafından sahnelenen tiyatrovari Happenings (Gösteriler) ve aralarında ilk albümleri için üstü muzlu bir kapak yaptığı Velvet Underground adlı Rock Grubu ile birlikte yaptığı multimedyatik gösterileri, geniş çapta ünlenmesini sağladılar. Tartışmasız Pop-art'ın süperstarı olan Warhol'un kariyeri, 1968 yılında kendisine ateş eden bir kadının kurşunlarıyla ağır yaralanınca, aniden kesintiye uğradı.
70'li Yıllar: Sipariş Üzerine Yaptığı Portreler Warhol şifa bulduktan kısa bir süre sonra Trash (Süprüntü) adlı filminin 1969'da prömiyeri kutlandı. Aynı yıl içinde kurucuları arasında-bulunduğu Interview adlı derginin ilk sayısı çıktı. 1972'de gerçekleştirdiği Mao portreleriyle büyük bir sansasyon yarattı. Bu resim dizisine Çin Komünist Partisi bakanının "Mao İncili"ndeki fotoğrafını örnek olarak kullandı. Kendi portresini Warhol'a bizzat yaptırmak bir statü sembolü olarak kabul edildiğinden, sanatçı 70'li yıllarda düzinelerle portreyi sipariş üzerine yaptı. Aralarında Monako prensesi Caroline, Michael Jackson, Mick Jagger ve İran şahı da olmak üzere, portresini yaptığı kimselerin istedikleri örneği bizzat seçmelerine izin vererek, bunları sadece renklendirdi.
70'li yılların ikinci yarısında Warhol giderek daha cesur renk deneylerine girişti (Kafa Serisi) ve değişik teknik ve mazemelerle çalıştı (örneğin Oksidasyon resimleri). 80'li yılların başında Retrospectives ve Reversals (Geriye Dönük ve Tersine Çevirme) Dizilerinin büyük boyutlu tabloları üzerinde çalışmaya başladı. Warhol'un en son büyük çalışması 1986'da gerçekleştirdiği ve üst üste sürdüğü örtücü boyalarla gerçekleştirdiği Camouflages (Maskelemeler) adlı portre ve otoportreleridir.
Sanatçı 1987 yılında geçirdiği bir safrakesesi ameliyatından sonra, New York'ta 59 yaşında hayata gözlerini kapadı.
Yüzyılın 100 Ressamı
Andy Warhol,
Asıl adı Andrew warhola (d. 6 Ağustos 1928? Pittsburgh? Pennsylvania - ö. 22 Şubat 1987 New York kenti, ABD), ABD'li sanatçı ve film yapımcısı. 1960'lardaki pop sanat akımının öncülerindendir.
ABD'ye Çekoslovakya'dan göç eden bir ailenin oğluydu. 1949'da Pittsburgh'daki Carnegie Teknoloji Enstitüsü'nün resim bölümünü bitirdi. Daha sonra New York kentine giderek 10 yıl kadar reklam illüstrasyonlanyla yaşamını kazandı. 1950'lerin sonlannda resim yapmaya başladı. 1962'de Campbell hazır çorba kutulaınnın etiketlerine, Coca-Cola şişelerine, Brillo marka bulaşık teli kutulaınnın taklitlerine yer verdiği resimleriyle bir anda dikkati çekti. Ertesi yıl bu tür tüketim mallan resimlerini fotografik ipek baskıyla (serigrafi) seri biçimde üretmeye girişti. Daha sonra ünlü kişilerin portrelerini yaparak göz alıcı renklerle bunların sayısız çeşitlemelerini basmaya başladı.
Böylece sanat yapıtını mekanik bir ürün haline getirmeyi, sanatçının kişiliğinden ve duygularından soyutlamayı amaçlıyordu.
Warhol 1960'ların ortalarında kendini sinemaya verdi ve Eat (1963), My Hustler (1965), The Chelsea Girls (1966; Chelsea Kızları) ve Blue Movie (1969; Mavi Film) gibi filmler çekti. Erotik öğeler içeren, belirli bir olay örgüsüne dayanmadıktan için sıkıcılıktan kurtulamayan bu aşırı uzun (bazısı 25 saat sürüyordu) yapıtlar genellikle yeraltı filmleri olarak nitelendirildi. 1975'te yayımladığı The Philosophy of Andy Warhol'u (Andy Warhol’un Felsefesi), Portraits ofthe Seventies (1979; Yetmişlerin Portreleri) ve Andy WarhoTs Exposures (1979; Andy Warhol'un Ortaya Koydukları) adlı kitaplaırı izledi. Ana Britannica
|
| Andy Warhol bu sentetik, kitle zevkine önem veren kapitalist dünyanın bütün titreşimlerini çok iyi algıladı. Amerikan soyut sanatçıların steril dünyası yerine, Fabrika adını verdiği atölyesinde her Amerikalının sevdiği şeyleri severek, kullandığı gündelik nesneleri resimledi, serigrafiyle çoğaltı, plastikten ya da doğrudan kendilerini kullanarak sergiledi. Canan Beykal |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder